Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ
Ο όρος αλκοόλ προέρχεται από την αραβική λέξη al kohl. Το αλκοόλ που υπάρχει μέσα στα αλκοολούχα ποτά ονομάζεται αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη. Αυτή είναι το μοναδικό είδος αλκοόλης που είναι ασφαλής για ανθρώπινη κατανάλωση.
Τα αρχαιότερα αλκοολούχα ποτά είναι το κρασί και η μπύρα. Η τελευταία στην Ασσυρία , τη Βαβυλωνία και την Αίγυπτο παρασκευαζόταν από αλεύρι ή σπόρους δημητριακών. Μπύρα έπιναν κατά τη μαρτυρία του Ξενοφώντα στην «Κύρου Ανάβαση» και οι Αρμένιοι. Το ποτό αυτό έπιναν και οι Σκύθες, οι Θράκες και οι Κέλτες. Η τέχνη της ζυθοποιίας διαδόθηκε στους λαούς της Β. Ευρώπης από τους Ρωμαίους.
Σε αρχαίους πολιτισμούς όπως τους Σουμέριους και τους Αιγύπτιους τα ποτά αυτά χρησιμοποιήθηκαν στην ιατρική σαν συστατικά ιατρικών συνταγών. Πέρα όμως από την ιατρική του χρήση το αλκοόλ αποτέλεσε από την αρχαιότητα μέσο ανακούφισης από μια κουραστική μέρα, μέσο χαλάρωσης και διασκέδασης.
Στην αρχαία Ελλάδα θεός του κρασιού θεωρήθηκε ο Διόνυσος , γιος του Δία και της Σεμέλης. Όσοι δεν έπιναν κρασί θεωρούνταν βάρβαροι. Τέτοιος είναι και ο κύκλωπας Πολύφημος που αγνοεί την παραγωγή του. Το κρασί όμως που έπιναν οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πάντοτε νερωμένο. Ο Ησίοδος και ο Πλούταρχος θεωρούσαν σωστή αναλογία νερού και κρασιού 3 προς 1.
Το μεγάλο βήμα στη σχέση τω ανθρώπων με το αλκοόλ έγινε όταν αποδείχθηκε εφικτός ο διαχωρισμός της ουσίας του κρασιού ή της μπύρας από τα υπόλοιπα συστατικά. Τότε πραγματοποιήθηκε η εκμετάλλευση της για την παρασκευή άλλων ποτών και η ποτοποιία εξελίχθηκε σε πραγματική επιστήμη.
Το αλκοόλ λοιπόν αποτελεί το παλαιότερο και πιο διαδεδομένο νόμιμο «ναρκωτικό». Σε μεγάλες όμως ποσότητες αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου που σχετίζεται με σωματικές και ψυχολογικές παθολογικές καταστάσεις και με σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Οι δυσμενείς του συνέπειες, όπως οι πονοκέφαλοι που προκαλε,ί περιγράφονται και στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα.
Η νομιμότητα του οινοπνεύματος όμως για την οποία έγινε λόγος πριν δεν είναι δεδομένη. Ας θυμηθεί κανείς την ποτοαπαγόρευση στην Αμερική το 1920 ή την απαγόρευση του για τους περισσότερος μουσουλμάνους.
ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ. 2005) η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να χαρακτηριστεί ως:
1. Επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ
Ως επικίνδυνη κατανάλωση αλκοόλ έχει οριστεί το επίπεδο ή ο τρόπος κατανάλωσης που είναι πιθανόν να οδηγήσει σε βλάβη εάν οι συνήθειες κατανάλωσης επιμείνουν. Δεν υπάρχει καθορισμένη συμφωνία για το επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ. Ο ορισμός του Π.Ο.Υ. την περιγράφει ως τη μέση ημερήσια κατανάλωση 20 - 40gr αλκοόλης για τις γυναίκες και 40 - 60gr για τους άνδρες.
2. Επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ
Ως επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ ορίζεται η μορφή κατανάλωσης που σχετίζεται με πρόκληση βλάβης στην υγεία, είτε οργανική (όπως κίρρωση του ήπατος) είτε ψυχική (όπως η δευτερογενής κατάθλιψη που ακολουθεί τη χρήση αλκοόλ). Βασιζόμενος σε επιδημιολογικά στοιχεία που συσχετίζουν την κατανάλωση αλκοόλ με τη βλάβη, ο Π.Ο.Υ. υιοθέτησε ως ορισμό για την επιβλαβή κατανάλωση αλκοόλ τη μέση κατανάλωση άνω των 40gr αλκοόλης ημερησίως στις γυναίκες και άνω των 60gr για τους άνδρες.
Πως λειτουργεί το αλκοόλ στον οργανισμό;
Το αλκοόλ (αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη) είναι φάρμακο και μάλιστα ισχυρά εξαρτησιογόνο ιδίως όταν καταναλώνεται για μεγάλη χρονική διάρκεια. Απορροφάται ταχέως από το στομάχι και διανέμεται γρήγορα σ’ όλα τα υγρά του σώματος. Το 90-95% διασπάται από τα ένζυμα του ήπατος, ενώ το υπόλοιπο αποβάλλεται από τους πνεύμονες, τα ούρα και τον ιδρώτα.
Το πόσο γρήγορα θα απορροφηθεί το αλκοόλ από τον οργανισμό εξαρτάται από:
- την πληρότητα του στομάχου (το γεμάτο με τροφή στομάχι επιβραδύνει την απορρόφηση)
- το είδος του ποτού και την περιεκτικότητά του σε αλκοόλη
- το σωματικό βάρος
- την ψυχική διάθεση του χρήστη (κούραση, άγχος, θλίψη)
- το μεταβολισμό του χρήστη.
Εξάρτηση και αλκοολισμός
Όταν υπάρχει χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, αναπτύσσεται σταδιακά στον οργανισμό ένας βαθμός ανοχής. Αυτό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί το ίδιο φαρμακολογικό αποτέλεσμα στον οργανισμό (ευθυμία ή μέθη), απαιτούνται όλο και υψηλότερες συγκεντρώσεις αλκοόλ στο αίμα.
Η συνεχόμενη αύξηση του βαθμού ανοχής οδηγεί σταδιακά σε «σωματική εξάρτηση», δηλαδή σε εκδήλωση δυσάρεστων συμπτωμάτων, που ονομάζονται «στερητικά συμπτώματα», τα οποία εκδηλώνονται όταν δεν υπάρχουν επαρκή επίπεδα αλκοόλης στο αίμα. Καθώς ο οργανισμός έχει ανάγκη όλο και υψηλότερων επιπέδων αλκοόλης, είναι δυνατόν τα στερητικά συμπτώματα σε μερικές περιπτώσεις να εκδηλωθούν ακόμη και όταν η αλκοόλη βρίσκεται σε επίπεδα περίπου 100mg %.
Αλκοολισμός σημαίνει δηλητηρίαση από αλκοόλ και παρουσιάζεται σε δύο μορφές, την οξεία και χρόνια μέθη.
Στην οξεία μέθη, ανάλογα με την ποσότητα του οινοπνεύματος που έχει καταναλωθεί και την κατάσταση του ατόμου (βαθμό πληρώσεως στομάχου, ιδιοσυγκρασία, φύλο κ.τ.λ.) υπάρχουν διαταραχές συνειδήσεως, αναστολή φραγμών, μειωμένη αντίληψη έως κώμα και θάνατος. Στη χρόνια μέθη έχουμε καθημερινή χρήση μεγάλης ποσότητας αιθανόλης. Τα άτομα αυτά, ανίκανα να αντισταθούν στην αυξημένη επιθυμία τους, οδηγούνται σιγά-σιγά σε αδυναμία να λειτουργήσουν εάν δεν πιουν (συμπτώματα στέρησης), πράγμα καταστροφικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τον περίγυρο.
Διαγνωστικά κριτήρια
Ο αλκοολισμός είναι νόσος και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες -όσο και αν αυτό ξενίζει ορισμένους- μεταξύ ενός αλκοολικού και ενός τοξικομανούς. Ο αλκοολισμός χαρακτηρίζεται από:
- Ψυχική εξάρτηση: (έντονη επιθυμία για κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της ευφορίας και της ευχαρίστησης που αυτή προσφέρει.
- Σωματική εξάρτηση: (ανάγκη για λήψη αλκοόλ λόγω του γεγονότος ότι ο οργανισμός το χρειάζεται σαν βασικό διατροφικό στοιχείο, ύστερα από χρόνια κατανάλωση). Παρατηρούνται οργανικές και λειτουργικές διαταραχές αν δεν καταναλωθεί αλκοόλ.
- Αντοχή: Ο αλκοολικός αναζητά ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
- Απώλεια οποιουδήποτε ενδιαφέροντος και αδιαφορία για τις κοινωνικές του δραστηριότητες.
Πρέπει να σημειωθεί τα παραπάνω σημεία χαρακτηρίζουν την τυπική μορφή του αλκοολισμού χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να παρουσιάζει αποκλειστικά αυτά προκειμένου να θεωρηθεί αλκοολικός. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει τα κριτήρια για τη διάγνωση της εξάρτησης από το οινόπνευμα. Αυτά είναι:
- Ανοχή. Καθορίζεται ως η ανάγκη συνεχούς αυξανόμενης κατανάλωσης αλκοόλ για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.
- Στέρηση. Εκδηλώνεται με ένα σύνολο συμπτωμάτων (τρόμος, ναυτία, εμετός, κεφαλαλγία κ.τ.λ.) εάν δεν γίνει λήψη αλκοόλ.
- Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος για μεγάλες περιόδους.
- Ανεπιτυχείς προσπάθειες διακοπής.
- Συνεχώς αυξανόμενη προσπάθεια για προμήθεια οινοπνεύματος.
- Περιορισμός κοινωνικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων που οφείλονται στη λήψη αλκοόλ.
- Συνεχιζόμενη χρήση παρά τα προβλήματα υγείας εξαιτίας του οινοπνεύματος.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ
Τα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ είναι ιδιαίτερα υψηλά. Τα υψηλότερα και στα δύο φύλα, παρατηρούνται στην ηλικία 55 - 64 ετών. Αντίθετα, τα ποσοστά ολοκληρωτικής αποχής από το αλκοόλ είναι χαμηλά για την Ελλάδα και αφορούν στο 8,3% του πληθυσμού (άνδρες 1,2%, γυναίκες 15,4%) (WHO – Global Status Report on Alcohol 2004).
10η θέση για την Ελλάδα στην κατανάλωση αλκοόλ στην Ευρώπη
H Ευρώπη που αντιπροσωπεύει το 1/8 του πληθυσμού της γης καταναλώνει τη μισή ποσότητα αλκοόλ από αυτή που καταναλώνει ολόκληρος ο πλανήτης και κατέχει την πρώτη θέση στην κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών στον κόσμο, καθώς και στα ποσοστά που αφορούν σε προβλήματα υγείας που προέρχονται από τη χρήση αλκοόλ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το ποσοστό εβδομαδιαίας κατανάλωσης στην Ουαλία ανέρχεται στο 50%, στη Δανία στο 43%, στην Ελλάδα στο υψηλό 42% και στην Αγγλία φτάνει το 40%.
Χρόνο με το χρόνο αυξάνεται η κατανάλωση αλκοόλ και στην Ελλάδα. Μάλιστα, η χώρα μας βρίσκεται στη 18η θέση μεγαλύτερης κατανάλωσης αλκοόλ μεταξύ 50 χωρών, ενώ στην Ευρώπη στη 10η. Συγκεκριμένα, το 2000, το 35% των αλκοολικών ήταν γυναίκες, ενώ το 1966 ήταν μόλις το 8%. Επιπλέον, ποσοστό ύψους 17% με 25% των εγκύων καταναλώνουν αλκοόλ, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αποβολή, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Κλινικής Αριστείας, NICE ή ακόμα να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες στο έμβρυο.
Πρωτιά για το ουίσκι στην Ελλάδα
Πρώτο στις προτιμήσεις των Ελλήνων είναι το ουίσκι με μερίδιο 36,6% ενώ ακολουθεί το ούζο με μεγάλη διαφορά, στην παρασκευή του οποίου η ελληνική ποτοποιία στηρίζεται κατά 50%. Σημαντική ένδειξη για την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο πίνουν οι Έλληνες είναι ότι το 1981 η κατανάλωση του ουίσκι κατείχε την τρίτη θέση με 5.400.000 λίτρα. Έπειτα έρχονταν τα μπράντυ και τα κονιάκ. Το 2001 η κατανάλωση ουίσκι ανήλθε στα 23.274.000 λίτρα ή 2,32 λίτρα το άτομο, ενώ η κατανάλωση του ούζου μειώθηκε στα 10.350.000 λίτρα ή 1,035 λίτρα το άτομο.
Η κατανάλωση στους νέους
Το πρόβλημα κατανάλωσης αλκοόλ φαίνεται να είναι σημαντικό στους νέους. Στην έρευνα HBSC (Currie et al. 2004) οι έφηβοι ερωτήθηκαν πόσο συχνά καταναλώνουν αλκοόλ μέσα σε μια εβδομάδα. Τα αποτελέσματα από όλες τις χώρες έδειξαν συχνή κατανάλωση οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού για το 5% των εφήβων 11 ετών, το 11% των εφήβων 13 ετών και το 29% των εφήβων 15 ετών, ποσοστά τα οποία είναι ανησυχητικά για την εξάπλωση του αλκοόλ στις μικρές ηλικίες.
Επιπλέον, οι έφηβοι φαίνεται να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους ποτών, με την μπίρα να κατέχει την υψηλότερη θέση σε καταναλωτική προτίμηση, τα «σκληρά ποτά» να ακολουθούν στις περισσότερες περιπτώσεις και τελευταίο στην κατανάλωση να έρχεται το κρασί. Τα στοιχεία που δίνει ο Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) για τη «βαριά χρήση αλκοόλ» μεταξύ των νέων είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικά, με τη χώρα μας να καταλαμβάνει μία από τις μεσαίες θέσεις.
Ειδικότερα στην Ελλάδα, τρεις στους 10 εφήβους (32%) θεωρούν «αθώα» την κατανάλωση ενός έως δύο ποτών κάθε ημέρα ενώ το ίδιο ποσοστό συνηθίζει να καταναλώνει οινοπνευματώδη ποτά έξι φορές μηνιαίως. Το 13,2% δηλώνει ότι πίνει πέντε ή και περισσότερα ποτά τουλάχιστον τρεις φορές τον μήνα ενώ το 8,3% καταναλώνει την ίδια ποσότητα καθημερινά.
Η πλειοψηφία των Ελλήνων μαθητών στην ηλικία των 11 ετών έχουν όχι απλώς δοκιμάσει οινοπνευματώδη ποτά σε ποσοστό 69%, αλλά πίνουν συστηματικά μπίρα το 17% και το 14% κρασί μια φορά τον μήνα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Όπως προκύπτει από πανευρωπαϊκή στατιστική μελέτη, το 10% των 11χρονων και το 21% των 15 χρονών ομολογούν πως έχουν μεθύσει μία φορά. Και στην περίπτωση της μέθης-όπως άλλωστε και της κατανάλωσης αλκοόλ- τα αγόρια εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με τα κορίτσια. Ενώ η τάση είναι αυξητική και στα δύο φύλα, ο ρυθμός αύξησης για τα αγόρια είναι μεγαλύτερος από αυτόν των κοριτσιών (12,3% των αγοριών και 7% των κοριτσιών).
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που καταδεικνύει μελέτη του Ε.Κ.ΤΕ.Π.Ν (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά που ασχολείται και με το αλκοόλ) το 2006 είναι το γεγονός ότι μεγάλη πλειοψηφία των εφήβων, ποσοστό της τάξεως του 65,4%, καταναλώνει αλκοολούχα σε χώρους, όπου σύμφωνα με το νόμο απαγορεύεται η κατανάλωσή τους από άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει ακόμα περισσότερο, αν προστεθεί σε αυτό και το 4,6% των εφήβων που αναφέρουν ότι καταναλώνουν αλκοολούχα σε εστιατόρια και ταβέρνες.
Την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα η συχνότητα κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών στις ηλικίες 18 έως 25 ετών, αυξήθηκε από 27,8% στο 35,6%.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΛΚΟΟΛ
Η δηλητηρίαση με αλκοόλ (μέθη) μπορεί να προκαλέσει οξυθυμία, βίαια συμπεριφορά, συναισθήματα κατάθλιψης, και σε σπάνιες περιπτώσεις, παραισθήσεις και αυταπάτες.
Το μακροπρόθεσμα, κλιμακούμενο επίπεδο της κατανάλωσης αλκοόλ, μπορεί να δημιουργήσει: αντοχή και εξάρτηση, καθώς επίσης και τέτοια έντονη προσαρμογή του σώματος ώστε η διακοπή της χρήσης του, να μπορεί να προκαλέσει ένα σύνδρομο στέρησης που χαρακτηρίζεται συνήθως από αϋπνία, στοιχεία υπερδραστηριότητας του αυτόνομου νευρικού συστήματος και συναισθήματα άγχους και έντονης ανησυχίας. Το αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει και στο θάνατο. Οι περισσότεροι θάνατοι από χρόνια κατάχρηση αλκοόλ οφείλονται στην καταστροφή του ήπατος, εφόσον εκεί μεταβολίζεται η μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ (κίρρωση ήπατος).
Βραχυπρόθεσμες οργανικές συνέπειες του αλκοόλ
Το αλκοόλ μετατρέπεται στο σώμα σε ακεταλδεϊδη. Αυτή η ουσία είναι υπεύθυνη, μεταξύ άλλων, για τις συνέπειες της μέθης. Αυτές οι διεργασίες γίνονται στο ήπαρ. Επίσης, όταν γίνεται χρήση αλκοόλ παρατηρούνται οι ακόλουθες αλλαγές:
- Με ένα επίπεδο αλκοόλ 0-0,5 (περίπου ένα ποτήρι για τις γυναίκες, δύο για τους άντρες): τα αιμοφόρα αγγεία κάτω από το δέρμα διαστέλλονται, γεγονός το οποίο προκαλεί ένα δυσάρεστο αίσθημα. Η γεύση, η όσφρηση και η όραση περιορίζονται λίγο όπως περιορισμένο επίσης είναι το αίσθημα του πόνου.
- Με ένα επίπεδο αλκοόλ 0,5-1,5 (περίπου 1-5 ποτήρια για τις γυναίκες και 2-7 για τους άντρες) υπάρχει μια αλλαγή στη διάθεση και τη συμπεριφορά. Η μνήμη εξασθενίζει, η κριτική ικανότητα γίνεται πιο δύσκολη, η ταχύτητα αντίδρασης είναι περιορισμένη. Επηρεάζεται ο συντονισμός των μυών και η όραση αλλάζει.
- Με ένα επίπεδο αλκοόλ 1,5-3 ( περίπου 5-9 ποτήρια για τις γυναίκες και 7-14 για τους άντρες) οι προαναφερθείσες συνέπειες αυξάνονται. Η συμπεριφορά γίνεται εξαιρετικά συναισθηματική. Οι αυτοκριτικές εξαφανίζονται. Το πρόσωπο γίνεται κόκκινο και πρησμένο, και οι κόρες των οφθαλμών διαστέλλονται. Η πιθανότητα της ναυτία και του εμετού είναι υψηλή. Επίσης συχνά εμφανίζεται πυρετός, ταχυπαλμία, σπασμοί και παραισθήσεις.
- Με ένα επίπεδο αλκοόλ 3-4 ( περίπου 9-13 ποτήρια για τις γυναίκες και 14-19 για τους άντρες) οι αισθήσεις υπολειτουργούν. Αυτός που έχει πιει βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση. Με δυσκολία παρατηρεί αυτά που ακούει ή βλέπει.
- Με επίπεδο αλκοόλ 4 ο κίνδυνος της λιποθυμίας αλλά και της αναισθησίας είναι πολύ υψηλός. Υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή. Μπορεί να πέσει σε κώμα και τελικά πεθαίνει από μια καρδιακή κρίση ή διακοπή της αναπνοής.
Οι βλαπτικές επιδράσεις της χρήσης του αλκοόλ
Το αλκοόλ στον οργανισμό ασκεί πολύπλευρη φαρμακολογική και τοξική δράση και επηρεάζει τη λειτουργία πολλών συστημάτων. Οι δράσεις του εξαρτώνται από την πυκνότητα του αλκοόλ στο αίμα και περιλαμβάνουν:
- Επιδράσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα και πρόκληση συνακόλουθων διαταραχών.
- Εξάρτηση και αλκοολισμό.
- Επιδράσεις στο ήπαρ και στο πεπτικό σύστημα.
- Επιδράσεις στο νευρικό σύστημα.
- Επιδράσεις στο καρδιαγγειακό και κυκλοφορικό σύστημα.
- Επιδράσεις στην κύηση (π.χ. αλκοολικό εμβρυικό σύνδρομο).
- Αύξηση στα ατυχήματα και στις εξωτερικές αιτίες κακώσεων και τραυματισμών.
Επίδραση στο νευρικό σύστημα
Τα πρώτα συμπτώματα εκδηλώνονται μόλις η συγκέντρωση του αλκοόλ στο αίμα ξεπεράσει τα 40mg % και περιλαμβάνουν εξασθένηση της μνήμης και της προσοχής, ήπιες διαταραχές του λόγου, διαταραχές στην εκτέλεση λεπτών χειρισμών και ελάττωση της αντίδρασης σε αισθητηριακά ερεθίσματα. Στις συγκεντρώσεις αυτές, διατηρείται η πνευματική διαύγεια και το άτομο δεν έχει την αίσθηση της επίδρασης που ασκεί το αλκοόλ στον οργανισμό του. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την οδήγηση, καθώς, ενώ ο οδηγός δεν έχει αίσθηση της επίδρασης της αλκοόλης, ώστε να ακολουθήσει περισσότερο συντηρητική οδήγηση, έχει εντούτοις βραδύτερη αντίδραση στα διάφορα ερεθίσματα, γεγονός που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Η πυκνότητα των 40mg % μπορεί να επιτευχθεί πολύ εύκολα στον οργανισμό, π.χ. με την κατανάλωση 60 γραμμαρίων ουίσκι ή 200 γραμμαρίων κρασιού.
Στο νευρικό σύστημα, η υπερβολική και παρατεταμένη κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί ποικίλες βλάβες του εγκεφάλου και των περιφερικών νεύρων. Οι βλάβες αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές αναπηρίες διαφόρων μορφών. Επιπλέον, μπορεί να εμφανισθούν επιληψία, περιφερική πολυνευροπάθεια και σύνδρομο Wernicke - Korsakoff. Ο σχετικός κίνδυνος για την επιληψία, ήδη από τη μεσαία κατανάλωση αλκοόλ, είναι μέχρι και 7,5 φορές μεγαλύτερος σε σύγκριση με αυτούς που δεν κάνουν χρήση αλκοόλ. Επίσης, η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τη συχνότητα εκδήλωσης θανατηφόρων ή μη θανατηφόρων αγγειακών επεισοδίων του εγκεφάλου, με ένα σχετικό κίνδυνο που μπορεί να φτάσει στους άνδρες το 2,38, αλλά στις γυναίκες να προσεγγίζει το 8 (ο κίνδυνος δηλαδή είναι 8 φορές μεγαλύτερος).
Επιδράσεις στο ήπαρ και στο πεπτικό σύστημα
Η ευαισθησία των ατόμων στην ανάπτυξη κίρρωσης ( Η κίρρωση του ύπατος είναι ένας χρόνιος ερεθισμός και μόλυνση του ήπατος. Το αλκοόλ είναι γεγονός ότι φθείρει το ήπαρ. Όταν το συγκεκριμένο όργανο του σώματος είναι ερεθισμένο μπορεί να μολυνθεί. Τα μολυσμένα κύτταρα πεθαίνουν και αντικαθίστανται από συνδετικούς ιστούς. Αυτοί είναι στην πραγματικότητα μικρές πληγές. Εξαιτίας του συνδετικού ιστού το ήπαρ υπολειτουργεί και δεν μπορεί να επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση πια.) ποικίλλει σημαντικά. Σε δόσεις 60 - 80 γραμμαρίων αλκοόλ την ημέρα, μετά 5 χρόνια, περίπου το 10 - 15% θα παρουσιάσει ηπατικό πρόβλημα. Η αύξηση της ποσότητας επιφέρει ταχύτερα την ηπατική βλάβη και σε μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών. Επιπλέον, η χρήση αλκοόλ οδηγεί σε λιπώδη διήθηση του ήπατος και σε αύξηση της συχνότητας εμφάνισης πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος. Στο πεπτικό σύστημα, η χρόνια υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ή οξεία παγκρεατίτιδα, έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου, χρόνια γαστρίτιδα, ατροφική γαστρίτιδα, δυσαπορρόφηση βιταμινών, ασβεστίου, μαγνησίου κ.λπ.
Αλκοόλ και καρκίνος
H υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση πολλών τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του ήπατος, του οισοφάγου, του φάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του εντέρου, του πεπτικού συστήματος. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πεπτικού συστήματος είναι συνολικά τετραπλάσιος για τους χρήστες αλκοόλ σε σχέση με τους μη χρήστες. Ο συνδυασμός καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (συνεργική δράση).
Το 22% των στοματικών καρκίνων και του φάρυγγα στους άνδρες αποδίδονται στο αλκοόλ, ενώ το ποσοστό πέφτει στο 9% για τις γυναίκες. Παρόμοια διαφορά εντοπίζεται και στους καρκίνους του οισοφάγου και του ήπατος. Ενώ για τους περισσότερους τύπους καρκίνου ο κίνδυνος εμφάνισης αυξάνεται με την αύξηση της ποσότητας που καταναλώνει κάποιος, στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και ένα ποτήρι αλκοόλ την ημέρα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κατά 10%.
Ισχαιμική καρδιοπάθεια και διαβήτης
Είναι διαπιστωμένο ότι η μικρή ως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει θετικό προστατευτικό αποτέλεσμα στην πιθανότητα εμφάνισης ισχαιμικής καρδιοπάθειας, καθώς και σακχαρώδη διαβήτη. Εντούτοις, το θετικό αποτέλεσμα αντιστρέφεται όταν η κατανάλωση ξεπεράσει κατά μέσο όρο τα 40 γραμμάρια αλκοόλης την ημέρα για τις γυναίκες και τα 60 για τους γραμμάρια για τους άνδρες. Στην υψηλότερη κατανάλωση οινοπνεύματος, παρατηρείται αύξηση του σχετικού κινδύνου για ισχαιμική καρδιοπάθεια, η οποία στους άνδρες μπορεί να φτάσει μέχρι 65%. Παράλληλα, σε υψηλή κατανάλωση το αλκοόλ προκαλεί ταχυκαρδία, υπέρταση, καρδιακές αρρυθμίες και αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια (WHO 2004).
Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα
Η χρόνια χρήση αλκοόλ στο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άπνοιας κατά τον ύπνο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια από χημικό ερεθισμό των πνευμόνων, πνευμονία και καρκίνο του λάρυγγα και των πνευμόνων.
Πνευμόνια
Στις άμεσες συνέπειες του αλκοόλ περιλαμβάνεται και μια χαρακτηριστική μορφή πνευμονίας, που τη συναντάμε συχνά σε αλκοολικούς. Οι πνευμονίες αυτές είναι ιδιαίτερα βαριές.
Επιδράσεις κατά την κύηση
Κατά την κύηση, η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί στο έμβρυο σοβαρές βλάβες. Μπορούν να προκληθούν αυτόματη αποβολή, χαμηλό βάρος γέννησης, συγγενείς ανωμαλίες, νευρολογικές αναπηρίες, διανοητική καθυστέρηση, ηπατικές βλάβες κ.λπ. Οι βλάβες είναι συχνότερες όταν η κατανάλωση του αλκοόλ γίνεται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης, κατά το οποίο, ακόμη και μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (1 - 2 ποτά την ημέρα) μπορεί να οδηγήσει σε εμβρυϊκές βλάβες.
Άλλες επιβλαβείς δράσεις του αλκοόλ στον οργανισμό
Μεταξύ των άλλων επιδράσεων του αλκοόλ στον οργανισμό περιλαμβάνονται:
- η εμφάνιση αιματολογικών διαταραχών (αναιμία ή θρομβοπενία),
- οι μυοσκελετικές διαταραχές (μυοπάθειες, οστεοπόρωση κ.λπ.),
- οι διαταραχές της αναπαραγωγικής λειτουργίας .
- καταρράκτης. Ο σχετικός κίνδυνος για τους πότες είναι 1,31 σε σύγκριση με τους μη πότες.
- παχυσαρκία.
- αύξηση των λοιμώξεων. Το οινόπνευμα μειώνει τον αριθμό και τη δράση κυρίως των λευκοκυττάρων και λεμφοκυττάρων.
Κατανάλωση αλκοόλ και ατυχήματα
Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί την αιτία ενός μεγάλου αριθμού τροχαίων, εργατικών και άλλων ατυχημάτων.
Σχετικά με τα τροχαία ατυχήματα, έχει εκτιμηθεί ότι με 80mg% αιθανόλης στο αίμα ο κίνδυνος σύγκρουσης είναι διπλάσιος, με 150mg% ο κίνδυνος είναι δέκα φορές μεγαλύτερος και με 200mg% ο κίνδυνος γίνεται είκοσι φορές μεγαλύτερος. Στην Ε.Ε. το 1990 560.000 άτομα τραυματίστηκαν και 17.000 έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα λόγω κατανάλωσης οινοπνεύματος.
Στην Ελλάδα, ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων, που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, ήταν 216,1 ανά 100.000 κατοίκους το έτος 2000 και 185,5 το 2001. Σε έρευνα που έγινε στην Κρήτη, διαπιστώθηκε ότι το 60% των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων οφειλόταν στο οινόπνευμα και ότι το 7% του πληθυσμού οδηγεί με μεγαλύτερη του επιτρεπτού συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι το 10% των τροχαίων ατυχημάτων στην Αθήνα μπορεί να αποδοθεί στη χρήση αλκοολούχων ποτών (Petridou et al. 1998). Ο υψηλότερος κίνδυνος εμπλοκής σε τροχαία ατυχήματα ισχύει και για τους νέους που θεωρούν την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών κυρίαρχο στοιχείο του σύγχρονου τρόπου ζωής.
Γενικά , τα ατυχήματα που έχουν κάποια σχέση με το αλκοόλ προκαλούν περισσότερους θανάτους απ’ όλες τις μολυσματικές ασθένειες μαζί. Στην Αυστραλία π.χ. το 50% τουλάχιστον των θανάτων που προέρχονται από τροχαία ατυχήματα είναι συνδεδεμένα με κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών.
Ψυχικές επιπτώσεις
Ο αλκοολισμός προκαλεί και ψυχικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Οι αλκοολικοί συχνά εμφανίζουν καταθλιπτικές και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Το άτομο συχνά παρουσιάζει παραισθήσεις.
Κοινωνικές επιπτώσεις
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με επιβλαβείς καταστάσεις για τον ίδιο τον χρήστη, το άμεσο περιβάλλον του και το κοινωνικό σύνολο. Τα τελευταία χρόνια, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις κοινωνικές επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλ, όπως είναι τα τροχαία ατυχήματα, τα εργασιακά και οικογενειακά προβλήματα και η διαπροσωπική βία. Οι κοινωνικές επιπτώσεις δεν αφορούν όμως μόνο στον χρήστη, αλλά και σε άλλους ανθρώπους: επιβάτες τυχαία εμπλεκόμενους σε τροχαία ατυχήματα, μέλη της οικογένειας του χρήστη που επηρεάζονται από την ανικανότητά του να εκπληρώσει τις κοινωνικές και οικογενειακές του υποχρεώσεις ή που υφίστανται τις συνέπειες της βίας στην οικογένεια, εργοδότες, συνάδελφοι κλπ.
Οι επιπτώσεις που έχει η κατάχρηση της αλκοόλης στα παιδιά των αλκοολικών ατόμων είναι αντικείμενο αξιόλογου αριθμού μελετών. Ένα μεγάλο μέρος των δημοσιευμάτων ασχολείται με τις βραχυπρόθεσμες αλλά και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στρες που αισθάνονται τα παιδιά αυτά λόγω της γονικής αλκοολικής συμπεριφοράς. Η έρευνα των Aronson et al [1963] έδειξε ότι έφηβοι από αλκοολικό πατέρα είχαν αρνητική αντιμετώπιση από τους δασκάλους τους σε σύγκριση με παιδιά από μη αλκοολικούς γονείς. Στη σχολική ηλικία παιδιά αλκοολικών είχαν προβλήματα κοινωνικής προσαρμογής και μάθησης. Τα παιδιά αλκοολικών εκδηλώνουν υπερκινητικότητα, επιθετικότητα και αυτοκαταστροφή.
Στον τομέα της κοινωνικότητας οι Wilson et al [1978] παρατήρησαν ότι τα παιδιά των αλκοολικών έχουν δυσκολίες στην εξεύρεση φίλων και τη διατήρηση της φιλίας. Η πιο οδυνηρή επίπτωση στα παιδιά αυτά είναι η πιθανότητα να γίνουν οι ίδιοι αλκοολικοί. Σχολιάζοντας αυτό το θέμα ο Orford [1977] παρατηρεί : "Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τα παιδιά των αλκοολικών γονέων επιδεικνύουν συμπεριφορές κατά την εφηβεία που προμηνύουν την ανάπτυξη του αλκοολισμού. Ίσως σ’ αυτό να συνεργεί και το στρες που δέχονται από το περιβάλλον τους ..."
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικογένεια του αλκοολικού υποφέρει. Οι πιέσεις που δέχονται οι σύζυγοι και τα παιδιά , η βία και οι οικονομικές δυσκολίες είναι πιο κοινά προβλήματα.
Οικονομικές διαστάσεις του αλκοολισμού
Έχει αναφερθεί ότι ο αλκοολισμός στοιχίζει κάθε χρόνο ένα δισεκατομμύριο δολάρια, στην βιομηχανία των Η.Π.Α., οι δυσκολίες όμως να υπολογιστεί η διάδοση των προβλημάτων που υπάρχουν εξαιτίας του ποτού κάνουν την εκτίμηση μόνο ένα αδρό οδηγό. Για την Βρετανία έχει αναφερθεί το ποσό των 40 εκατομμυρίων λιρών, από τα οποία τα 20 πληρώνονται σε αναρρωτικές άδειες.
Είναι λοιπόν υπερβολικά τα έξοδα που πληρώνει η κοινωνία και το κόστος στην υγεία του ίδιου του πότη. Οι οικονομικές συνέπειες από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι πολυεπίπεδες, καθώς η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών επηρεάζει:
- την επαγγελματική δραστηριότητα (μείωση παραγωγικότητας, αυξημένες ώρες απουσίας από την εργασία, κόστος από εργατικά ατυχήματα, χαμένες εργασιακές ευκαιρίες των ίδιων και των συγγενών τους).
- την ποινική δικαιοσύνη (απαιτεί χρόνο και πόρους από το δικαστικό σύστημα και τις αστυνομικές αρχές).
- το σύστημα Υγείας (αυξημένες δαπάνες περίθαλψης λόγω αυξημένων αναγκών των χρηστών από τις επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλ).
- τις υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας (αντιμετώπιση των προβλημάτων στην οικογένεια, στον επαγγελματικό χώρο, της ανεργίας και της επακόλουθης φτώχειας).
Δεν υπάρχει αντίδοτο για την εξάρτηση!
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ
Είμαι η Κ…….. και μένω στην Αθήνα
Είμαι ορφανή από πατέρα από την ηλικία των 15 ετών και από τα 15-17 είχα πρόβλημα με το ποτό και την κατάθλιψη.
Οι γονείς μου, και οι δύο γιατροί δεν κατάφεραν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον.
Σε μια πρώτη φάση ο πατέρας μου ήταν χρόνια καταθλιπτικός και αλκοολικός. Άρχισε να πίνει από το 1ο έτος του πανεπιστημίου ενώ μόλις τελείωσε και το αγροτικό ήταν αλκοολικός και με την βούλα. (Στο σόι μας έχουμε τουλάχιστον 3 καταθλιπτικούς - αλκοολικούς).
Θεωρώ πως ήταν ένας αδύναμος χαρακτήρας, ψεύτης και κατά βάθος εγωιστής. Ντρέπομαι που μιλάω έτσι για έναν πεθαμένο, που το μόνο που κατάφερε είναι να οδηγήσει στη μιζέρια τον ίδιο και την οικογένεια του.
Σε ηλικία 33 ετών του χτύπησε την πόρτα μια σοβαρή ασθένεια αλλά ήταν έγκυρη η διάγνωση της. 'Έπειτα βυθίστηκε στη μοναξιά.
Δεν μπορούσα να καταλάβω τι γινόταν. Η συμπεριφορά του ήταν άθλια. Όταν δεν έπινε έβριζε, φώναζε, ίδρωνε... Μεθυσμένος πάντα και παντού με έφερνε μονίμως σε πολύ άσχημη θέση. Ακόμα και όταν έπρεπε να πάρω τους βαθμούς στο σχολείο και ερχόταν ήταν μεθυσμένος, ακόμα και στα παιδικά μου πάρτι.
Η φιγούρα του ήταν τόσο διαφορετική. Η κοιλιά του ήταν πρησμένη από το ποτό, σαν μπαλόνι. Κάμποσες φορές μάζευε υγρό και η χολερυθρίνη του είχε βαρέσει κόκκινο. Στην αρχή ήταν απλά κίτρινος, μετά όμως άρχιζε να χαζεύει. Ήταν 42 ετών και νόμιζες πως ήταν 75-80. Τον φροντίζαμε όσο μπορούσαμε, ειδικά η μητέρα μου έκανε τα πάντα για να τον βοηθήσει, φάρμακα, ψυχολόγους.
Τον θυμάμαι να κάθεται στην ίδια πολυθρόνα και να μην βγαίνει έξω ποτέ, μόνο για να πάει να αγοράσει ποτό να πιει. Μου έκανε εντύπωση πότε προλάβαινε να κατεβάσει ένα μικρό καραφάκι ούζο μονομιάς. Κάθε μέρα πρέπει να έπινε τουλάχιστον 10 καραφάκια. Έβλεπα τους πατεράδες των φιλενάδων μου που ήταν πάντα στο πλευρό τους και ζήλευα, όχι με φθόνο αλλά πάντα ήθελα να είναι δίπλα μου. Ήταν σε τόσο άσχημη κατάσταση που δεν έκανε ούτε προσπάθειες να βρει κάποια θέση σε νοσοκομείο.
Υπάρχουν φορές που τον συλλογιέμαι και προσπαθώ να τον καταλάβω. Πόσο δύσκολα παιδικά χρόνια είχε, την έλλειψη της οικογενειακής αγάπης, μια αυταρχική μητέρα και την όλη ζωή σε ένα μικρό χωριό.
Ο πατέρας μου μπήκε στο νοσοκομείο πολλές φορές έτοιμος να πεθάνει και πάντα τη γλίτωνε. Και μόλις έβγαινε έπινε πιο πολύ. Μπορούσες εύκολα να καταλάβεις ότι δεν ήθελε να ζήσει πια, αλλά ακόμα και τότε ήταν δειλός. Το έκανε μόνο και μόνο για να γλιτώσει από καταστάσεις, ένας αδύναμος χαρακτήρας που μόνο πρότυπο πατέρα δεν ήταν.
Την τελευταία φορά που νοσηλεύθηκε ήταν πραγματικά χάλια. Αδυνατισμένος πάρα πολύ, καταλάβαινες πως θα πέθαινε. Τα αγγεία του άρχιζαν να σπάνε και μπορούσα να διακρίνω τις μελανιές σε όλο το σώμα του. Έπαθα σοκ όταν είδα να βγάζει αίμα από το στόμα και απ’ τα μάτια. Νομίζω πως κάτι συνέβαινε με τη πηκτικότητα του αίματος του αν θυμάμαι καλά. Το ήπαρ δεν λειτουργούσε σχεδόν καθόλου και στο τέλος πέθανε.
Ντρέπομαι για εκείνον, γιατί ζούσε μέσα στο ψέμα και ήταν ένας άνθρωπος με πολλά πάθη. Μου είχε πει πως μόνο σε κείνον κάνει κακό και σε κανέναν άλλο. Δεν είναι αλήθεια αυτό. Ντρέπομαι και τον λυπάμαι γιατί ενώ τον είχα σαν θεό, εκείνος δεν νοιάστηκε ποτέ και καθόλου για μένα. Με χρησιμοποιούσε για να καλύπτει τα πάθη του και με έβαλε να ζήσω καταστάσεις που δεν νομίζω πως ένα 8χρονο, 9χρονο, 10χρονο κλπ έπρεπε να ζήσει. Υποτιμούσε τον εαυτό του συνεχώς. Ήξερα πως ήταν ένας ντόμπρος, ξεκάθαρος και ανοιχτόκαρδος άνθρωπος, γεμάτος ζωντάνια και ενέργεια. Εγώ μόνο αυτό δεν γνώρισα. Πάντα φώναζε, πάντα απαγόρευε και πάντα ήταν απών. Δέχτηκε να τον εκμεταλλευτούν ενώ ήταν κομμάτια διάφοροι φίλοι του (ο θεός να τους κάνει)και το έκαναν.
Σκέπτομαι τον παλιό κολλητό του που είναι και εκείνος γιατρός στην επαρχία. Ο κακόμοιρος είχε καρκίνο, ένα παιδί με διανοητική στέρηση και ενώ του έλεγαν θα ζήσεις 2 χρόνια εκείνος ζει εδώ και 10 χρόνια, γιατί θέλει να ναι κοντά στο παιδί του. Ενώ ο δικός μου…, απόμακρος, κλειστός, αδιάφορος ποτέ δεν νοιάστηκε αν είμαι εγώ καλά.
Λυπάμαι που θα το πω αλλά δεν έχω πατήσει εδώ και 1 χρόνο στο νεκροταφείο, δεν έχω καμία φωτογραφία στο δωμάτιο μου και δεν θέλω να έχω καμιά φωτογραφία σπίτι μου. Τον απαρνήθηκα από τον 1ο χρόνο του θανάτου του γιατί τότε άρχισα να αντιλαμβάνομαι τι παιχνίδι έπαιζε εις βάρος μου και της μάνας μου.
Κατάλαβα πως τέτοιους ανθρώπους δεν τους θέλω κοντά μου γιατί μόνο μας πληγώνουν.
Αφού πέθανε, ο Γολγοθάς μου δεν σταμάτησε εκεί. Η κηδεία έγινε στο τόπο καταγωγής του και όχι στην Αθήνα. Στο δρόμο λοιπόν μας είπαν πως σάπιζε νωρίτερα(μάλλον έφταιγε το ποτό για αυτό)και έπρεπε να βιαστούμε. Προβλήματα και μετά θάνατον.
Δύο μήνες αφού πέθανε, έπεσα και εγώ σε κατάθλιψη. Δεν έτρωγα, δεν πήγαινα σχολείο, καθόμουν στο δωμάτιο μου και το μόνο που έκανα είναι να κοιτάζω απ το παράθυρο. Λίγο καιρό μετά άρχιζα να πίνω για να μη πονάω. Μεθούσα και αντί να νοιώθω καλά ένοιωθα ακόμα χειρότερα. Έκλαιγα για ώρες και ώρες. Δεν είχα καμία βοήθεια και δεν ήθελα καμιά βοήθεια. Κάποια περίοδο πήγαινα στο σχολείο και μύριζα τζιν από το βράδυ, είτε τζιν είτε κρασί. Κάποια στιγμή είπα φθάνει. Ζήτησα από τη μητέρα μου να δω ψυχολόγο. Πήγα σε μια πάρα πολύ γνωστή με την ελπίδα πως θα με βοηθήσει να βρω τον κοινωνικό και ζωντανό εαυτό που είχα παλιά...
Αποτέλεσμα: πήγα 2 φορές και δεν ξαναπάτησα. Δεν με ωφέλησε καθόλου. Ένας θεός ξέρεις πόσα βάσανα πέρασα και περνάω.
Πλέον είμαι μια αποτυχημένη μαθήτρια που ονειρευόταν να περάσει στην ιατρική και να γίνει ιατροδικαστής. Δεν έχω φίλους ούτε αγαπώ τον κόσμο. Δεν πιστεύω καν στη φιλία στην οικογένεια, ούτε στην αγάπη. Πριν ένα χρόνο αγόρασα ένα σκύλο και μπορώ να πω πως μόνο αυτός μου δίνει τη χαρά που ζητώ.
Οι άνθρωποι δεν είναι για πάντα, όχι επειδή πεθαίνουν αλλά επειδή δεν νοιάζονται πραγματικά. Όταν έχεις ένα πρόβλημα και το λες στη φίλη σου εκείνη θα πει "πω πω μωρέ τι έπαθες", θα σε πονέσει θα σου δώσει κουράγιο. Όλα αυτά για 10 λεπτά, έπειτα θα φύγει και θα σκεφτεί τα δικά της προβλήματα και ποιος νοιάζεται πια για τα δικά σου.
Δεν μου αρέσει να μιλάω στο κόσμο για μένα, γιατί δεν έχω ούτε ένα λόγο να είμαι περήφανη για κάτι.
Δεν ξέρω γιατί στέλνω αυτό το email. Δε θα το έκανα ποτέ αλλά είναι απ τις φορές που πνίγομαι και δεν ξέρω τι να κάνω. Η ζωή ήταν πολύ ακριβή σε μένα και εγώ χρήματα να την πληρώσω δεν είχα.
ΣΥΓΝΩΜΗ που σπατάλησα το χρόνο σας.
Υ.Γ. το μόνο που θα ήθελα από σας είναι μια μικρή βοήθεια για το τι πρέπει να κάνω. (αν θα πρέπει να επισκεφτώ πάλι ψυχολόγο). Αυτά που έγραψα, τα έγραψα μόνο για εσάς ….., γιατί ντρέπομαι πολύ για όσα έγιναν, εύχομαι να καταλαβαίνετε.
* * *
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΡΩΗΝ ΑΛΚΟΟΛΙΚΟΥ
«Υπήρχα μόνο για το ποτό»
Έπειτα από 17 χρόνια «ξέφρενου», όπως λέει ο ίδιος, ποτού αποφάσισε να σταματήσει. Πέντε χρόνια διήρκεσε το εγχείρημα αυτό, κατά τη διάρκεια των οποίων σκουντούφλησε πολλές φορές μέχρι να καταφέρει να σταθεί όρθιος. Ο Φίλιππος Κ. σήμερα είναι 58 χρονών. Μένει μαζί με τη γυναίκα του και τις δύο κόρες του, 24 και 27 ετών, σε πρωτεύουσα της περιφέρειας, όπου εργάζεται σε μεγάλο νοσοκομείο ως νοσηλευτής.
« "Εγώ αντέχω το ποτό", έλεγα. "Μπορώ να πιώ και δύο και δέκα και έντεκα μπουκάλια μπίρα και ένα και δύο μπουκάλια κρασί και να μη με πειράξει", επέμενα. Δεν έμενα εκεί όμως, το έκανα κιόλας. Και τότε δεν ένιωθα μεθυσμένος, ένιωθα καλά. Έπινα πολλά χρόνια -11- όλο και περισσότερο, όλο και πιο άχαρα. Έφευγα από δουλειές ή με απέλυαν. Έντεκα χρόνια δεν κατάφερα να μείνω κάπου σταθερά. Το μόνο σταθερό στη ζωή μου ήταν η οικογένειά μου, η γυναίκα μου και τα δύο παιδιά μου. Κι αυτό το διέλυα μέρα με τη μέρα με τη συμπεριφορά μου. Τις ώρες που ήμουν σπίτι και δεν ήμουν σε κάποιο ταβερνάκι με φίλους, στο καφενείο, στο σουβλατζίδικο της γειτονιάς, ακόμη και στο περίπτερο να συζητώ για ώρες με διαφόρους της γειτονιάς, ήμουν απών. Έπινα, έπινα και έπινα όλη μέρα σχεδόν.
Μετά από 11 χρόνια ξέφρενου ποτού άρχισα να βλέπω διαφορές στις συμπεριφορές της οικογένειάς μου. Η γυναίκα μου και τα παιδιά με κοιτούσαν περίεργα. Ένιωθα ξένος στο σπίτι μου. Ήθελα να τους μιλήσω, αλλά το ανέβαλλα κάθε φορά. Όταν το πήρα απόφαση, τους είδα διστακτικούς, σχεδόν φοβισμένους απέναντί μου. Δεν μου απαντούσαν. Μου έλεγαν ότι όλα είναι καλά, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Τους ρώτησα πολλές φορές από εκείνη τη φορά αν τους ενοχλεί κάτι που κάνω. Τίποτα. Η γυναίκα μου μια μέρα, αφού πέρασαν ακόμη 2-3 χρόνια, μου μίλησε μόνη της. "Νομίζω ότι πίνεις πολύ περισσότερο απ' ό,τι παλαιότερα. Κάνεις κακό στην υγεία σου. Δεν θέλω να αρρωστήσεις. Σ' αγαπάω". "Δεν υπάρχει πρόβλημα", της απάντησα. "Δεν θα πάθω τίποτα".
Πέρασε ένας χρόνος και στο μυαλό μου συχνά παιζόταν ο διάλογος με τη γυναίκα μου. Κάθε φορά με άφηνε έκπληκτο η επιλογή των λέξεων από εκείνη: "Πίνεις πολύ περισσότερο απ' ό,τι παλιότερα", αντί του "το 'χεις παρακάνει", "πίνεις πάααρα πολύ", "είσαι μπεκρής", "αλκοολικός". "Κάνεις κακό στην υγεία σου"αντί να μου πει "θα πάθεις τίποτα", "δεν είσαι καλά", "είσαι άρρωστος", "έχεις πρόβλημα". "Δεν θέλω να αρρωστήσεις" αντί του "δεν σε αντέχω άλλο", "μας έχεις διαλύσει", "δεν σε θέλω πια", και "σ'αγαπάω" αντί του "άντε παράτα με", "σήκω φύγε", "δεν σ'αγαπάω". Αποφάσισα να προσπαθήσω να ελαττώσω το ποτό. Ταλαιπωρήθηκα πολύ δύο χρόνια, δεν τα κατάφερα τελικά. Έκανα συμφωνίες με τον εαυτό μου να πιω ένα ποτήρι και τις έσπαγα κάθε φορά. Έχανα τον έλεγχο. Έβρισκα δικαιολογίες ότι "θα ξεκινήσω από αύριο την προσπάθεια να το κόψω, σήμερα δεν είναι καλή μέρα" ή "μπορεί να έχω ξεφύγει, αλλά δεν είναι εύκολο το εγχείρημα".
Πέρασε άλλος ένας χρόνος και αυτό που κατάφερα ήταν ένα τίποτα. Στον εαυτό μου όμως το έλεγα συνέχεια μετά τη συζήτηση που προανέφερα. Αποφάσισα να κόψω μαχαίρι το ποτό. Για πέντε χρόνια παιδευόμουν πότε μόνος μου, πότε ζητώντας βοήθεια από ειδικούς, πότε από τη γυναίκα μου. Στο διάστημα αυτό, εκτός από πολλά νεύρα νοσηλεύτηκα με συμπτώματα στέρησης 19 φορές. Γινόμουν παρανοϊκός όταν δεν έπινα και ακόμη περισσότερο παρανοϊκός όταν ξανάπεφτα στο ποτό. Ζεσταινόμουν και κρύωνα σε απρόβλεπτες στιγμές. Άλλες φορές με έπιανε πανικός, υπερευαισθησία, νόμιζα ότι όλοι -ακόμη και οι διαβάτες στο δρόμο- με συζητούσαν, με σχολίαζαν. Ήμουν πολύ θυμωμένος με όλους γιατί ήμουν θυμωμένος με τον εαυτό μου. Πέντε χρόνια ταλανίστηκα από μια ιστορία που ο ίδιος είχα προκαλέσει και προσπαθούσα να διαγράψω. Ταλαιπωρήθηκα και ταλαιπώρησα τους γύρω μου.
Σήμερα είμαι στον 4ο χρόνο χωρίς αλκοόλ. Ούτε που σκέφτομαι να πιω γουλιά. Δεν μου έχω εμπιστοσύνη ότι θα αρκεστώ σε λίγο. Και δεν έχω την πολυτέλεια να ξαναχάσω αυτά που ταλανίστηκα να ξαναβρώ: την οικογένεια μου, τη δουλειά μου, τους φίλους και συγγενείς, τα χόμπι μου.
Στα πέντε χρόνια αποτοξίνωσής μου, ψυχικής και σωματικής, από το ποτό ξαναέρχονταν στη μνήμη μου οι ικανότητές μου, τα ταλέντα μου, όπως και αυτά των δικών μου ανθρώπων. Θυμήθηκα ότι είχα τελειώσει με άριστα τη Νοσηλευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ότι είχα καταφέρει να προσληφθώ σε μεγάλο νοσοκομείο της πρωτεύουσας μέσω εξετάσεων, όπου εργάστηκα για 11 χρόνια. Θυμήθηκα πώς γνώρισα τη γυναίκα μου, πόσο ερωτευμένος ήμουν μαζί της, πόσο ήθελα να ζήσουμε μαζί και να κάνουμε οικογένεια. Θυμήθηκα πόσο ευτυχισμένος ήμουν όταν γέννησε την κόρη μας και μετά 3 χρόνια τη δεύτερη κόρη μας. Θυμήθηκα πόσο μου άρεσε να διαβάζω βιβλία επιστημονικής φαντασίας και να βλέπω έργα ανάλογου χαρακτήρα στον κινηματογράφο. Ακόμη, πόσο διασκέδαζα με τις οικογενειακές συνευρέσεις που κατέληγαν πάντα σε τσακωμό για την πολιτική και το ποδόσφαιρο, αλλά και τις φιλικές με τα πειράγματα, τις πλάκες και την ανταλλαγή απόψεων σε διάφορα θέματα. Τα θυμήθηκα όλα αυτά, γιατί τα είχα ξεχάσει.
Μέτρα και Πολιτικές για την Αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών του αλκοόλ στην Ελλάδα
Οι βασικές πολιτικές πρόληψης που εφαρμόζονται στην Ελλάδα αφορούν σε τρεις τομείς:
- στον ποιοτικό έλεγχο της παραγωγής αλκοολούχων ποτών,
- στην απαγόρευση πώλησης αλκοολούχων σε νέους και
- στην απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ.
Ο έλεγχος και αδειοδότηση της παραγωγής αλκοολούχων ποτών υλοποιείται με τη θέσπιση άδειας για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών. Εντούτοις, ο προσανατολισμός του μέτρου σχετίζεται περισσότερο με τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων του κράτους και όχι με την προστασία της Δημόσιας Υγείας.
Η απαγόρευση της πώλησης ποτών σε νέους αφορά στην πώληση σε άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών. Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου δεν επιτηρείται καθόλου, με αποτέλεσμα το μέτρο να είναι ουσιαστικά ανενεργό.
Η απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, με ανώτατη επιτρεπτή συγκέντρωση αλκοόλης στο αίμα το 0,5%, είναι ένα μέτρο η τήρηση του οποίου κατά περιόδους εποπτεύεται ικανοποιητικά, ενώ σε άλλες περιόδους υστερεί. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα έχει την υψηλότερη στη Δυτική Ευρώπη θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι τη σημασία της αυστηρής εφαρμογής του μέτρου.
Θεραπεία
Ορισμένοι, υποτιμώντας την ψυχολογική εξάρτηση του ατόμου από το αλκοόλ, πιστεύουν ότι η σωματική αποτοξίνωση σε κάποια κλινική θα λύσει το πρόβλημα. Η διακοπή της χρήσης οινοπνεύματος είναι ένα πολύ ουσιαστικό βήμα, αλλά για να μπορέσει το άτομο να σταθεροποιήσει την αποχή απαιτείται και η ψυχική του απεξάρτηση σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο. Η ατομική ψυχοθεραπεία, οι ομαδικές ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, οι ομάδες αυτοβοήθειας των Ανώνυμων Αλκοολικών, οι οικογενειακές συνεδρίες και άλλες τεχνικές τον βοηθούν στο να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση και τον εκπαιδεύουν να διαχειρίζεται με λειτουργικό τρόπο τα προβλήματα που παρουσιάζονται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά προγράμματα θεραπείας αλκοολικών πέρα από τις ψυχολογικές μεθόδους στις οποίες στηρίζονται περιλαμβάνουν και τη χρησιμοποίηση φαρμάκων που προκαλούν εξαιρετική δυσφορία , όταν ληφθούν σε συνδυασμό με το οινόπνευμα.
Βέβαια βασική προϋπόθεση των περισσότερων μεθόδων θεραπείας αλκοολικών είναι η αναγνώριση της ασθένειας από το ίδιο το άτομο. Σημαντικό ρόλο στη θεραπεία του παίζει και η οικογένειά του. Συχνά ο αλκοολισμός αναφέρεται ως «οικογενειακό πρόβλημα». Καλό θα είναι, το άτομο να κατανοήσει το οικογενειακό του σύστημα και τους παράγοντες που συνέβαλαν στην εξαρτητική συμπεριφορά του, και να προσπαθήσει να αναπτύξει λειτουργικές σχέσεις με την οικογένειά του. Στις περιπτώσεις που το άτομο αρνείται να αναζητήσει θεραπεία, η ψυχολογική υποστήριξη της οικογένειας είναι αναγκαία .
Ελευθεροτυπία Μάρθα Φωστέρη Οικογενειακή Θεραπεύτρια, Ειδική Βοηθός διευθυντή ΚΕΘΕΑ
Πηγές:
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ από τον κ. Σπύρο Αρνή,
Ειδικό Παθολόγο Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ
Τι είναι το αλκοόλ και πώς επιδρά στον ανθρώπινο οργανισμό;
Οι άνθρωποι από το 5000 π.Χ. ασχολήθηκαν με την αμπελουργία και την οινοποιΐα. Έτσι το αλκοόλ έγινε γνωστό, χρησιμοποιήθηκε πολύ και αγαπήθηκε γιατί προκαλεί χαλάρωση του σώματος, ηρεμία και ευθυμία. Γι’ αυτό εξάλλου και η φράση : «οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπων».
Βέβαια μόνο η μικρή ποσότητα αλκοόλ είναι κοινωνικά αναγνωρισμένη και όχι η κατάχρηση. Υπάρχουν όμως πολιτισμοί, όπως των μουσουλμάνων, που απαγορεύουν εντελώς τη χρήση αλκοόλ.
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν πως η λίγη ποσότητα αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά . Έχουν δίκιο;
Ναι , έχουν δίκιο. Πράγματι η μικρή ποσότητα κρασιού βοηθάει στο κυκλοφορικό σύστημα. Η επιστήμη της ιατρικής σήμερα πιστεύει ότι ένα με δύο ποτηράκια κρασί την ημέρα είναι ωφέλιμο, αφού έχει αντιοξειδωτικές ουσίες.
Πιο πολλές αντιοξειδωτικές ουσίες περιέχει το κρασί γι’ αυτό και είναι καλύτερο σε σύγκριση με τα άλλα αλκοολούχα. Ανάμεσα στο άσπρο και στο κόκκινο κρασί καλύτερο είναι το κόκκινο για τον ίδιο λόγο.
Τι συμβαίνει όταν το αλκοόλ μπαίνει στο ανθρώπινο σώμα; Ποιες είναι οι μακροχρόνιες και βραχυπρόθεσμες συνέπειες της χρήσης αλκοόλ;
Οι συνέπειες του αλκοόλ εξαρτώνται από την ποσότητα κατανάλωσης. Για παράδειγμα αν πιούμε ένα - δύο ποτήρια κρασί αρχικά παρατηρείται στο σώμα μας αγγειοδιαστολή με αποτέλεσμα να κοκκινίζουμε στο πρόσωπο. Με τρία - τέσσερα ποτήρια παρατηρείται μια αλλαγή διάθεσης και συμπεριφοράς γινόμαστε πιο εύθυμοι αλλά περιορίζεται η κριτική μας ικανότητα. Παράλληλα εξασθενεί και η μνήμη. Η μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ μειώνει την ταχύτητα αντίδρασής μας, εξασθενεί τα αντανακλαστικά μας. Αυτή είναι η αιτία άλλωστε πολλών τροχαίων ατυχημάτων.
Επίσης η υπερβολική κατανάλωση επιφέρει στο άτομο μια σύγχυση και είναι ικανή σε τελευταίο στάδιο να το οδηγήσει σε κώμα ή και στο θάνατο, αφού προκαλεί παράλυση στο κέντρο της αναπνοής .
Μακροπρόθεσμα τώρα το οινόπνευμα βλάπτει το συκώτι ενός ατόμου , επειδή σε αυτό διυλίζεται. Ο χρόνια πότης συσσωρεύει στο συκώτι του λίπος. Σε ένα επόμενο στάδιο μπορεί να υποστεί αλκοολική ηπατίτιδα ή και στη συνέχεια κίρρωση του ήπατος. Σ’ ένα τελευταίο στάδιο μπορεί να αναπτύξει ακόμα και καρκίνο.
Το αλκοόλ όμως επηρεάζει και το πάγκρεας. Προκαλεί οξεία ή χρονία παγκρεατίτιδα. Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που μπορεί να επιφέρει και το θάνατο.
Άλλες βλάβες σχετιζόμενες με το αλκοόλ είναι η υπέρταση που βλάπτει την καρδιά. Επίσης το οινόπνευμα μπορεί να προσβάλει άμεσα την καρδιά προκαλώντας ανεπάρκεια. Μπορεί να πλήξει το νευρικό σύστημα, τον εγκέφαλο και να προκαλέσει διαταραχές μνήμης στους χρόνια αλκοολικούς. Στις γυναίκες ειδικότερα, μπορεί να προκαλέσει οστεοπόρωση και η χρήση του την περίοδο της εγκυμοσύνης αποβολή ή τη γέννηση παιδιών με νοητικά προβλήματα.
Τι ονομάζουμε αλκοολισμό και πότε ένας άνθρωπος είναι εξαρτημένος;
Ο αλκοολισμός είναι ένα σύνολο διαταραχών που συνδέονται με την εξάρτηση ενός ανθρώπου από το αλκοόλ. Ο αλκοολικός καταναλώνει μεγάλες ποσότητες οινοπνεύματος. Όμως ένας άνθρωπος που καταναλώνει μεγάλη ποσότητα οινοπνεύματος δεν πάσχει απαραίτητα και από αλκοολισμό. Πρέπει να συνυπάρχουν και άλλα στοιχεία, όπως η συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη του ατόμου για κατανάλωση οινοπνεύματος . Επίσης για να αποκαλέσουμε ένα άτομο αλκοολικό πρέπει να εμφανίζει συμπτώματα στέρησης όταν απέχει από την κατανάλωσή του. Ένα τέτοιο σύμπτωμα είναι το τρέμουλο που πολλά άτομα εμφανίζουν το πρωί που ξυπνούν.
Υπάρχει βιολογική προδιάθεση που καθιστά κάποιον άνθρωπο αλκοολικό;
Θα διατυπώσω αλλιώς την ερώτηση: ποια είναι η αιτιολογία του αλκοολισμού; Υπάρχει η βιολογική προδιάθεση, αν και αυτό δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο ιατρικά , αλλά πλάι σ’ αυτήν υπάρχουν και άλλοι λόγοι όπως είναι περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί. Η αλληλεπίδραση όλων αυτών των παραγόντων συμβάλλει στο να γίνει ένα άτομο αλκοολικό.
Παλαιότερα οι ψυχίατροι μιλούσαν για «αλκοολική προσωπικότητα». Πίστευαν δηλαδή ότι ο αλκοολισμός σε κάποια άτομα ήταν μια προδιαγεγραμμένη κατάληξη. Μια τέτοια άποψη σήμερα δεν είναι αποδεκτή . Όμως αποτέλεσε μάλιστα το άλλοθι αρκετών αλκοολικών.
Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε σαν συμπέρασμα είναι ότι ο καθένας από μας μπορεί να γίνει αλκοολικός, αν δεν προσέξει.
Πώς μπορεί κανείς να λύσει το πρόβλημα του αλκοολισμού , είναι απαραίτητη η βοήθεια ειδικών;
Ναι η βοήθεια ειδικών είναι εντελώς απαραίτητη . Μάλιστα σήμερα υπάρχουν ειδικά κέντρα αποτοξίνωσης. Αυτό που πρέπει όμως να γνωρίζουμε είναι ότι η απεξάρτηση από το οινόπνευμα απαιτεί ισχυρή θέληση . Αν ο πάσχων δεν το θελήσει πολύ, δεν υπάρχει φάρμακο, γιατρός, κέντρο αποτοξίνωσης, που να μπορεί να τον βοηθήσει.
Θα ήθελα ολοκληρώνοντας να προσθέσω ότι το αλκοόλ είναι ένα ναρκωτικό, όπως είναι η ηρωίνη και η κοκκαΐνη. Έχει όμως μια διαφορά από αυτά. Είναι κοινωνικά αποδεκτό και νόμιμο. Το γεγονός αυτό το καθιστά έναν ύπουλο εχθρό κυρίως των νέων.
ΕΡΩΤΗΣΗ
ΕΡΩΤΗΣΗ
Η συσχέτιση των απαντήσεων στο ερώτημα 5 και 6 συμβαδίζει στα εμφανιζόμενα ποσοστά. Η κατανάλωση σε μπάρ μεταξύ φίλων.
Το ποσοστό του 68% των περιπτώσεων που μετά την μέθη οι συνοδεύοντες φίλοι ενδιαφέρθηκαν για την κατάσταση που περιήλθε ο φίλος/φίλη τους, είναι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο. Υπάρχει ακόμα αυτό που στην Ελλάδα νοούμε ως συμπόνια στο πρόβλημα του άλλου.
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΒΟΝΙΤΣΑΣ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010-2011
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Τάξη/Τμήμα: Α2
Nντινος Ιωάννης
Υπεύθυνη προγράμματος
Φιλόλογος Καθηγήτρια
Κα ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Αντιγόνη
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις αρχές του Φεβρουαρίου 2011 και συμμετείχαν σε αυτήν 111 μαθητές του Γυμνασίου Βόνιτσας. Ο πληθυσμός του δείγματος είναι ικανοποιητικός σε σχέση με το σύνολο των μαθητών του σχολείου. Το δείγμα θεωρείται αντιπροσωπευτικό.
Για την επέκταση των συμπερασμάτων της έρευνας και σε άλλους πληθυσμούς μαθητών, θα πρέπει να καταθέσουμε την ενημέρωση ότι οι μαθητές του γυμνασίου Βόνιτσας προέρχονται από μια κοινωνία που δεν χαρακτηρίζεται «ανοικτή», υπάρχει σε σοβαρό βαθμό ο γονικός έλεγχος και οι ευκαιρίες των μαθητών για «παρασπονδίες» παρέχονται κατά κύριο λόγο σε εορταστικές περιόδους ή περιόδους διακοπών.
Συνεπώς τα συμπεράσματα της έρευνας δύναται να επεκταθούν μόνο σε πληθυσμούς μαθητών παρόμοιου περιβάλλοντος.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΗ
1) Καταναλώνετε αλκοολούχα ποτά ΝΑΙ ΟΧΙ. Αν απαντήσετε ΟΧΙ, αφήστε τις ερωτήσεις 2-9 και απαντήστε μόνο στην 10.
Απάντηση:________
82 | ΝΑΙ |
29 | ΌΧΙ |
Στην πράξη αυτή η ερώτηση πρέπει να μας δώσει τιμές πάνω από 90% στην κατηγορία «ΝΑΙ κατανάλωσα αλκοολούχο ποτό». Είναι πρακτικά αδύνατο ένας μαθητής να μην έχει πιει κρασί ή μπύρα. Το 29% των μαθητών που απάντησαν ΟΧΙ, μπορεί να μην αντιληφθήκαν ότι στα αλκοολούχα ποτά συμμετέχει το κρασί ή η μπύρα ή το ΟΧΙ να σημαίνει «δεν θέλω να παρέχω πληροφορίες σχετικές με το πρόσωπό μου». Αυτή η άποψη ενισχύεται από το χαρακτηριστικό ότι σε 7 ερωτηματολόγια που υπάρχει η ένδειξη «ΟΧΙ», διαφαίνεται η πρώτη ενέργεια στο να συμπληρωθεί το ερωτηματολόγιο, αλλά ακολουθούν μουντζούρες-διαγραφές των απαντήσεων.
2) Αν ναι πόσο συχνά (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Κάθε μέρα
β. Τρεις φορές την εβδομάδα
γ. Δύο φορές την εβδομάδα
δ. Μία φορά την εβδομάδα
ε. Δύο φορές το μήνα
στ. Μία φορά το μήνα
ζ. Σπανιότερα
Απάντηση: 6/82 κάθε μέρα | |
5/82 τρεις φορές την εβδομάδα | |
12/82 δύο φορές την εβδομάδα | |
20/82 μία φορά την εβδομάδα | |
9/82 δύο φορές τον μήνα | |
11/82 μία φορά τον μήνα | |
19/82 σπανιότερα | |
Αν αφαιρέσουμε τις ακραίες τιμές (σπάνια και καθημερινά) με βάση τον πίνακα διασποράς, τότε η κατανομή έχει ως ακολούθως:
3 φορές την εβδομάδα | 5 | 0,43 |
2 φορές την εβδομάδα | 12 | 0,29 |
1 φορά την εβδομάδα | 20 | 0,14 |
2 φορές το μήνα | 9 | 0,07 |
1 φορά το μήνα | 11 | 0,03 |
ΕΡΩΤΗΣΗ
3) Πόσα ποτά πίνετε κάθε φορά (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Ένα
β. Δύο
γ. Περισσότερα
Απάντηση:
40/82 πίνουν ένα ποτό | |
19/82 δύο ποτά | |
23/82 περισσότερα | |
Το ανωτέρω γράφημα μας πληροφορεί (με την γνωστή ανοχή του στατιστικού λάθους +- 10% καθώς και της ανοχής του διαστήματος εμπιστοσύνης +-3%) ότι η πλειοψηφία αυτών που πίνουν δεν προχωρούν στο δεύτερο ποτό. Αυτό δύναται να ερμηνευτεί ότι η κατανάλωση ποτών από μαθητές δεν προέρχεται από ανάγκη-εθισμό στο αλκοόλ, αλλά από κίνηση μίμησης ή επίδειξης νεωτερισμού ή από υποχρέωση της παρέας.
Θα πρέπει όμως να σταματήσουμε και να δώσουμε αξία στον αριθμό των ποτών (ένδειξη περισσότερα από δύο) που βλέπουμε ότι καταναλώνει το 28% των μαθητών που έχει εκφραστεί ότι καταναλώνει αλκοολούχα ποτά. Είναι ένα μεγάλο ποσοστό που όσο μας ικανοποιεί το 49% των μαθητών που περιορίζεται στο ένα ποτό, τόσο πρέπει να προβληματίσει το 28% των μαθητών που «παθογόνα» εκφράζεται μέσω του ποτού.
ΕΡΩΤΗΣΗ
4) Τι ποτά προτιμάτε (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Κρασί
β. Μπύρα
γ. Ουίσκι-Βότκα-Τζιν
δ. Κοκτέιλ εμφιαλωμένα
ε. Άλλο
Απάντηση:
8/82 πίνουν κρασί | |
29/82 πίνουν μπίρα | |
24/82 πίνουν ουίσκι-βότκα-τζίν | |
5/82 πίνουν εμφιαλωμένα κοκτέιλ | |
16/82 πίνουν άλλα | |
Τα ποτά κρασί και μπύρα έχουν ταυτιστεί με το καθημερινό τραπέζι μιας Ελληνικής οικογένειας. Είναι τα ποτά που θεωρούνται «αθώα» και προπαντός το κρασί για τους Έλληνες είναι η ζωογόνος ουσία. Από τα διηγήματα των συγγραφέων της γενιάς πρό αλλά και μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και από τις διηγήσεις των παππούδων μας, το κρασί ήταν η καθημερινή θρεπτική τροφή τους. Το κρασόλαδο έθρεψε γενιές και γενιές χωρίς κανένας να γίνει αλκοολικός (και να ήθελε να γίνει δεν περίσσευε κρασί για μέθη, παρά μόνο για διατροφή).
Επανερχόμαστε στην ερμηνεία και εξαγωγή συμπερασμάτων από το προηγούμενο στατιστικό διάγραμμα και θα σταθούμε στα ποσοστά των μαθητών που προτιμούν ποτά με βαθμό αλκοόλης γύρω στους 45 βαθμούς. Η άθροιση του 29% και του 6% μας δίνει ένα ποσοστό που προκαλεί ανησυχία και θα πρέπει να προβληματίσει αρκετά.
ΕΡΩΤΗΣΗ
5) Πού πίνετε συνήθως (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Στο σπίτι
β. Σε σπίτια φίλων
γ. Σε μπάρ
δ. Αλλού
Απάντηση:
8/82 πίνουν στο σπίτι | |
3/82 πίνουν σε σπίτια φίλων | |
65/82 πίνουν σε μπάρ | |
6/82 πίνουν αλλού | |
Το ποσοστό του 79% που αντιπροσωπεύει τους μαθητές που καταναλώνουν αλκοόλ στα μπάρ, επαληθεύει όλα όσα μέχρι τώρα έχουν εκφραστεί είτε λεκτικά είτε δια της πρόσφατης ποτοαπαγόρευσης σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών.
Εμείς πρέπει να σταθούμε στο ποσοστό των μαθητών που καταναλώνει αλκοόλ στο δικό τους σπίτι. Εδώ χρειάζεται μια μεγαλύτερη βουτιά στους αριθμούς αφού παρουσιάζεται η επιτακτική ανάγκη να επιστρέψουμε στην συσχέτιση των απαντήσεων ώστε να κατηγοριοποιηθεί και διαχωριστεί το ανωτέρω ποσοστό ανάλογα με το είδος του ποτού που καταναλώνει. Δηλ. αν αυτό το 10% αναφέρεται σε κρασί ή μπύρα ή σε αλκοόλ 45 βαθμών.
Τα ερωτηματολόγια μας έδωσαν την ενημέρωση ότι αυτό το ποσοστό κυρίως αναφέρεται στην κατανάλωση του κρασιού-μπύρας στο σπίτι με τους γονείς.
ΕΡΩΤΗΣΗ
6) Με ποιους πίνετε συνήθως (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Με φίλους
β. Μόνος
γ. Με γονείς
Απάντηση:
71/82 πίνουν με φίλους | |
2/82 πίνουν μόνοι | |
9/82 πίνουν με γονείς | |
Όπως αναφέραμε στα συμπεράσματα επεξεργασίας του ερωτηματολόγιου για την προηγούμενη ερώτηση, στην σχέση είδος ποτού και που γίνεται η κατανάλωση, το 11% που απαντά ότι καταναλώνει αλκοολούχα με τους γονείς, αφορά αποκλειστικά τα ποτά κρασί και μπύρα.
ΕΡΩΤΗΣΗ
7) Έχετε μεθύσει ποτέ (ΝΑΙ ΟΧΙ)
Σημείωση: Όσοι στην ερώτηση 7 απαντήσουν με ΟΧΙ, δεν θα απαντήσουν στις ερωτήσεις 8 και 9.
Απάντηση:
50/82έχουν μεθύσει | |
32/82 δεν έχουν μεθύσει | |
Τα εμφανιζόμενα ποσοστά περί μέθης πρέπει να συσχετιστούν με τα ποσοστά της ερώτησης 4 (περί είδους ποτού). Μετά από εμβάθυνση της επεξεργασίας των στοιχείων παρατηρούμε ότι τα ποσοστά των μαθητών που έχουν καταναλώσει κρασί ή μπύρα απαντούν στην ερώτηση 7 με ΟΧΙ (ποσοστά με διάστημα εμπιστοσύνης +-10%).
ΕΡΩΤΗΣΗ
8) Αν ναι πώς νιώσατε (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Ζάλη
β. Ευθυμία
γ. Πονοκέφαλο
δ. Ανακάτεμα στο στομάχι
ε. Άλλο
Απάντηση:
26/50 ένιωσαν ζάλη | ||
5/50 ένιωσαν ευθυμία | ||
10/50 ένιωσαν πονοκέφαλο | ||
8/50 ένιωσαν ανακάτεμα στο στομάχι | ||
1/50 ένιωσε άλλο | ||
ΕΡΩΤΗΣΗ
9) Πώς φέρθηκαν οι φίλοι σου όταν μέθυσες (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας)
α. Γέλασαν
β. Κορόιδεψαν
γ. Ενδιαφέρθηκαν- βοήθησαν
δ. Αδιαφόρησαν
Απάντηση:
7/50 οι φίλοι τους γέλασαν | |
3/50 οι φίλοι τους κορόιδεψαν | |
35/50 οι φίλοι τους ενδιαφέρθηκαν-βοήθησαν | |
6/50 οι φίλοι τους αδιαφόρησαν | |
Αξίζει να συζητήσουμε για το 6% που εκμυστηρεύεται ότι οι φίλοι του/της κορόιδεψαν με το πάθημα της μέθης. Από εμβάθυνση των στοιχείων παρατηρούμε ότι οι δύο από τους τρεις μαθητές αυτής της κατηγορίας, συμπεριλαμβάνονται στους συχνούς πότες με είδος ποτού αλκοόλ 45%.
Την παρακάτω ερώτηση την απαντούν όλοι (δηλ. τα ΝΑΙ και τα ΟΧΙ της ερώτησης 1)
ΕΡΩΤΗΣΗ
10) Πιστεύετε πως η κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί επιπτώσεις στην υγεία (κυκλώστε το γράμμα της απάντησής σας).
α. Καθόλου
β. Λίγο
γ. Αρκετά
δ. Πολύ
ε. Εξαρτάται από τη συχνότητα της κατανάλωσης
Απάντηση:
2/82 πιστεύουν καθόλου | |||||
8/82 πιστεύουν λίγο | |||||
10/82 πιστεύουν αρκετά | |||||
15/82 πιστεύουν πολύ | |||||
57/82 πιστεύουν ότι εξαρτάται από τη συχνότητα της κατανάλωσης | |||||
 | |||||
Όπως παρατηρούμε από τον αριθμό των μαθητών που απάντησαν σε αυτή την ερώτηση, επαληθεύεται η εκτίμηση που αναφέρθηκε στα συμπεράσματα της 1ης ερώτησης. Ενώ αυτή η ερώτηση έπρεπε να απαντηθεί από το σύνολο των μαθητών, που πήρε το φυλλάδιο του ερωτηματολογίου, εδώ έχουμε απάντηση κυρίως από αυτούς που στην ερώτηση 1 απάντησαν με ΝΑΙ και συνέχισαν την συμπλήρωση των απαντήσεων. Το 65% που στην 1η ερώτηση απάντησαν ΟΧΙ, δεν διάβασαν ούτε από περιέργεια τις υπόλοιπες ερωτήσεις, ή «αρνήθηκαν» να συμμετέχουν στην έρευνα.
Μετά την ανωτέρω διαπίστωση ερχόμαστε στα συμπεράσματα από τις απαντήσεις της βάσης των 92 μαθητών.
Παρατηρούμε ότι οι απόψεις περί της μη βλαπτικότητας του αλκοόλ στην υγεία αντιστοιχούν μόνο στο 2% , ενώ αν σε αυτό το ποσοστό προστεθεί και το ποσοστό της ανοχής (δηλ. η άποψη για μικρή βλαπτικότητα) το άθροισμα δεν είναι ανησυχητικό.
Το ποσοστό του 62% που συμμερίζεται την άποψη «παν μέτρο άριστο» ικανοποιεί το αίσθημα περί γνώσης των καταστροφικών συνεπειών της μεγάλης ή συχνής κατανάλωσης του αλκοόλ. Σε αυτό το ποσοστό πρέπει να προστεθεί το ποσοστό περί μεγάλης βλαπτικότητας δηλ. το 16%. Τέλος θεωρούμε ότι το ποσοστό της απάντησης «αρκετά» δηλ. το 11% πρέπει και αυτό να αθροιστεί στην κατηγορία περί βλάβης. ως αρνητική ανοχή. Σύνολο 89% ως άποψη ότι το αλκοόλ βλάπτει.
Ως τελικό συμπέρασμα από αυτό το ενεργητικό δείγμα:
Η κατανάλωση αλκοόλ πραγματοποιείται σε μπάρ.
Ο βαθμός των αλκοολούχων ποτών που εκεί καταναλώνεται βρίσκεται στην κατηγορία ποτά με 45% βαθμό αλκοόλ.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών καταναλώνει ένα ποτό την φορά
Στο Ελληνικό οικογενειακό τραπέζι κύρια θέση έχουν το κρασί και η μπύρα. Εκεί μια σοβαρή ομάδα μαθητών συμμετέχει με ένα ποτήρι.
Στην αντιμετώπιση ενός μεθυσμένου μαθητή, η παρέα των συμμαθητών συμπεριφέρεται με συμπόνια στο πρόβλημα.
Οι μαθητές με συντριπτικό ποσοστό αναγνωρίζουν τις βλαπτικές συνέπειες της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Μάλιστα ένα ποσοστό, που υπερβαίνει το 60%, τοποθετείται με την προσφυή έκφραση «παν μέτρο άριστο».
Κλείνοντας την επεξεργασία του ερωτηματολογίου και την αποτύπωση των συμπερασμάτων, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας σε όλους τους συμμαθητές μας που συμμετείχαν στην έρευνα, είτε με την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, είτε με την συγκέντρωση των αποτελεσμάτων , είτε με την επεξεργασία και εξαγωγή συμπερασμάτων.
Δεν θα είχε πραγματοποιηθεί η εργασία ούτε θα υπήρχαν τα στατιστικά αποτελέσματα και συμπεράσματα χωρίς την καθοδήγηση των ομάδων εργασίας από τις υπεύθυνες του προγράμματος, τις καθηγήτριές μας Κυρίες Παναγιωτίδου Αντιγόνη και Χρήστου Δέσποινα.